Bệnh nhện dẹt đỏ

Tên khoa học: Brevipalpus sp.

Có 55 loài thuộc nhóm Brevipalpus (Oomen 1982) gây hại trên nhiều loại cây trồng như chè, cam, chanh, bông... Dưới đây là đặc điểm cơ bản của loài gây hại chủ yếu trên chè, B. phoenicis.

Phân bố của nhện dẹt đỏ

Phân bố rộng trên thế giới từ Hà Lan (phát hiện trên cây cau Phoenicis năm 1939) đến Achentina. Gây hại khá phổ biến cây trồng tại các vùng nhiệt đới nóng ẩm.

Cây ký chủ của nhện dẹt đỏ

Ký sinh trên 63 chi thực vật, chủ yếu thấy trên chè, cà phê, đu đủ, cam, chanh.

Triệu chứng gây hại của nhện dẹt đỏ

Nhện non và nhện trưởng thành sống chủ yếu ở gân chính của mặt dưới lá và cuống lá. Các vết châm nhiều tạo nên các mảng thâm đen kèm theo các vết nứt ngang nhỏ. Bị hại  nặng búi chè xơ xác, tán lá mỏng, lá chè già và lá chè bánh tẻ bị rụng, cây bị kiệt không phát lộc nhất là trong những tháng khô hạn.

Trên các cây trồng khác như cam chanh, nhện đỏ tươi có thể truyền bệnh virus tạo nên các khôi u sần sùi, trên cây cà phê chúng truyền bệnh virus đốm vòng, trên cây chanh dây (chanh leo) làm cho quả lốm đốm vì vết chích của chúng, làm cho lá rụng.

Khóm chè bị hại, lá thưa (Oomen, 1982)

Đặc điểm hình thái của nhện dẹt đỏ

Kích thước nhỏ (0,28 mm × 0,16 mm), không nhìn thấy bằng mắt thường, cơ thể dẹt, có màu đỏ tươi, có một số đốm đen trên lưng nên còn gọi là nhện “dẹt đỏ đen”. Điểm đặc biệt là cấu tạo và độ dài của lông propodosomal trên lưng.

Loài Brevipalpus phoenicis (theo Oomen-Kalsbeek, 1982)

Nhện dẹt đỏ Brevipalpus phoenicis

Qui luật phát sinh phát triển của nhện dẹt đỏ

Sinh sản đơn tính. Có giao phối nhưng không hiệu quả. Trứng được đẻ đơn lẻ. Theo Oomen (1982), trên cây chè, tại nhiệt độ 19,1-23,4°C thời gian trứng dài 14,4 ngày, nhện non 5,4 ngày, nhện non tuổi 2 6,3 ngày, nhện non tuổi 3 7,4 ngày, vòng đời là 33,5 ngày. Tỷ lệ tăng tự nhiên thấp r = 0,062, hệ số nhân trong 1 thế hệ khá cao R = 28,7.

Hàng năm nhện dẹt đỏ phát triển mạnh vào các tháng nắng nóng, ít mưa (điều kiện khô hạn). Ở các nông trường chè Cửu Long (Hà Tây), Sông Cầu (Thái Nguyên) hiện tượng rụng lá chè thường xẩy ra vào các tháng 5-6 của những năm ít mưa. Trên ruộng chè nhện dẹt đỏ có tập đoàn thiên địch phong phú gồm 12 loài (Oomen, 1982).

Biện pháp phòng chống nhện dẹt đỏ

+ Biện pháp canh tác: bón phân cân đối, chọn giống tốt, chống chịu với sâu bệnh… vệ sinh đồng ruộng, không nên bón phân chuồng chưa hoai mục, bón vôi cân đối đầy đủ.

+ Biện pháp hoá học: có thể sử dụng luân phiên một số thuốc hoá học sau: SauAba 3.6EC, Newgreen 2.0EC, Tiper 10EC, Tipho-Siêu 400EC,…

Đối với cây chè: Sử dụng IPM trên chè. Chú trọng tới việc tủ gốc giữ ẩm để cây chè phát triển mạnh sẽ hạn chế sự gây hại của nhện hại. Ngoài ra biện pháp đốn đau và tưới phun ở những nơi có điều kiện có tác dụng tốt. Sử dụng thuốc trừ sâu chọn lọc để hạn chế tác động đối với nhóm thiên địch.

Phun thuốc phòng trừ giống như đối với nhện đỏ hại chè