Các bệnh thường gặp khi trồng cà tím

CÁC BỆNH THƯỜNG GẶP KHI TRỒNG CÂY CÀ TÍM

Bệnh khảm vàng lá cây cà tím

Virus gây khảm, vàng lá cà thường khá phổ biến trên các vườn cà tím và các cây trồng cạn ngắn ngày khác, làm giảm đáng kể năng suất và chất lượng trái cây.

Đặc biệt, bệnh thường nặng ở những vùng chuyên canh, có khí hậu nóng và khô hạn. Bệnh virus làm giảm đáng kể năng suất và chất lượng cà.

Những ruộng bị nhiễm bệnh sớm khi cây còn nhỏ sẽ không cho thu hoạch. Dù vậy, cho đến nay nhiều nhà nông vẫn chưa rõ nguyên nhân và cách khắc phục loại bệnh này. Mùa khô năm 2020 rất nóng và khô hạn, vì vậy có nguy cơ bị bệnh rất cao.

Triệu chứng, tác hại:

Tùy loài virus, tùy thời tiết và giai đoạn cây bị nhiễm mà thời gian phát bệnh và triệu chứng sẽ khác nhau.

Thông thường, khi bị nhiễm virus thì cây bị lùn, ngọn chùn lại, lá có màu không đồng nhất (khảm), hoặc bị vàng, có khi bị nhỏ và nhăn lại...

Giai đoạn cây nhỏ, nếu cây bị nhiễm virus sớm ngay sau khi trồng, thì cây sẽ phát bệnh rất sớm. Khi cây đã lớn bị nhiễm bệnh, cây sẽ phát bệnh muộn hơn (do có sức đề kháng), hoặc không phát bệnh khi cây đã già.

Cây phát bệnh càng sớm thì tác hại càng lớn. Cây có trái nhỏ, hoặc không đậu trái, thậm chí không cho thu hoạch.

Tác nhân gây bệnh:

Bệnh khảm, vàng lá cây cà do một số loài virus gây ra. Chẳng hạn, virus EYMV (Eggplant Yellow Mosaic Virus), EMDV (Eggplant Mottle Dwarf Virus)... Bệnh do virus gây ra nên phải có các côn trùng làm môi giới truyền bệnh như rệp (Aphid), bọ phấn trắng (Bemisia tabaci)…

Giai đoạn cây mới trồng, gặp thời tiết nắng nóng, ruộng vườn khô hạn, thì mật độ các loài sâu chích hút sẽ tăng nhanh, là điều kiện lý tưởng để bệnh phát triển.

Trong tự nhiên, virus tồn tại trong nhiều loại cây ký chủ như các cây trồng họ cà, cây cỏ hoang dại… nên nguồn bệnh rất dồi dào.

Bệnh khảm, vàng lá cây cà.

Biện pháp quản lý:

Bệnh do virus gây ra nên hiện chưa có thuốc đặc trị. Tuy nhiên, chúng ta có thể quản lý bệnh bằng cách quản lý con đường lây truyền qua sâu chích hút. Để quản lý được bệnh hiệu quả, chúng ta cần áp dụng đồng thời nhiều biện pháp:

- Vệ sinh tàn dư cây trồng vụ trước, nhất là những cây trồng là ký chủ của virus như cây họ cà, đậu... Tránh trồng gần các ruộng vườn có các cây trồng họ cà đang ở giai đoạn thu hoạch. Vệ sinh các loài cỏ và cây dại quanh bờ.

- Nên trồng sớm và tập trung để khỏi lây lan bệnh cho nhau.

- Sử dụng các giống kháng sâu chích hút, và kháng virus.

- Giữ ẩm độ ruộng thích hợp, không để khô hạn.

- Nhổ và tiêu huỷ các cây bị bệnh giai đoạn còn nhỏ, không vứt cây bệnh bừa bãi.

- Tránh bón thừa phân đạm, tăng cường các loại vi lượng bằng cách sử dụng phân bón lá TANO-601 để tăng khả năng chống chịu của cây.

- Theo dõi chặt chẽ mật độ các loại sâu chích hút để phòng trừ kịp thời từ khi cây vừa trồng (vì đây là giai đoạn quyết định tỷ lệ cây bị bệnh và mức độ bệnh nặng hay nhẹ).

Hiện nay loại thuốc phổ biến và có hiệu lực đối với các loại sâu chích hút là dầu khoáng SK Enspray 99EC. Đây là loại thuốc hoàn toàn không độc hại. Để tăng thêm hiệu lực diệt sâu chích hút, sâu miệng nhai và nhện hại, bà con nông dân thường phối hợp với một số loại thuốc có nguồn gốc sinh học như Comda Gold 5WG để phòng trừ.

Cà tím có một số sâu bệnh hại chính như sau:
+ Bọ rùa 28 chấm:
Biện pháp phòng trừ:
- Trồng xen hoặc luân canh với cây khác họ
- Nhặt bỏ các lá bị hại và những lá có nhộng
-Khi cần thiết dùng thuốc phun trừ
+ Ruôi đục lá
Cách phòng trị giống như ruồi đục lá hại cà chua
+ Bọ phấn
Cách phòng trị giống như ruồi đục lá hại cà chua
+ Sâu đục quả
Phòng trị: Ngắt bỏ ngọn và quả cà bị sâu đục để diệt sâu bên trong
Khi cây cà đã lớn, ra hoa hoặc mới phát hiện có sâu hại phun cà thuốc Polytrin, Pyrinex, Supracid, Pandan, Netoxin.
Một số bênh hại chính:
+ Bệnh đốm nâu tròn
Biện pháp phòng trừ
- Vệ sinh đồng ruộng, thu dọn tàn dư cây trồng sau thu hoạch
- bón phân đầy đủ, chú ý phân lân và kali
- Khi bệnh phát sinh phun các thuốc gốc Đồng, Mancozeb, Benomyl.
+ Bệnh đốm nâu
Biện pháp phòng trừ:
- Luân canh cây khác họ cà
- Xử lý hạt giếng bằng thuốc diệt nấm
- Ngắt bỏ lá và quả bị hại, nhổ bỏ cây bị bệnh nặng.
- Khi bệnh mới phát sinh phun các thuốc gốc đồng Mancozeb, Benomyl, Topsin-M.
+ Bệnh thối cổ rễ
- Thu dọn tàn dư cây trồng sau thu hoạch.
- Bón phân hữu cơ đã ủ hoai, không bón phân làm chua đất, bón thêm vôi.
- Nhổ bỏ cây bị bênhj Thuốc hoá học ít có tác dụng.
+ Bệnh thối nhũn
Biện pháp phòng trừ:
Trồng mật độ vừa phải cho vườn thông thoáng, loại bỏ các quả bị bệnh.
- Luân canh cây trồng
- Phun các thuốc trừ nấm gốc Đồng, Mancozeb, Benomyl.
+ Bệnh héo xanh
Biện pháp phòng trừ
- Cày lật phơi ải đất và bón vôi
- Luân canh cây trồng khác họ cà và họ bầu bí
- Lên luống cao để thoát nước. Không trồng cây sau khi mưa đất còn quá ẩm.
- Nhổ bỏ tiêu huỷ cây bị bệnh
- Thuốc hoá học rất ít có tác dụng: Có thể phun phòng ngừa bằng các thuốc kháng sinh như Kasugamysin, Streptomycin.
+ Bệnh biếu rễ
Biện pháp phòng trị:
Luân canh cây họ hoà thảo trong 2-3 năm.
- Nhổ bỏ tiêu huỷ cây bị bệnh
- Những ruộng bị hại nặng cần xử lý đất bằng cày phơi ải, bón vôi hoặc xử lý bằng thuốc trừ tuyến trùng (sincocin, Mocap, Furadan...)